Forumlarda dolaşırken bazı insanların e-sigaraya rağmen hala sigara içmelerine ve bu konuda buldukları bahanelere gerçekten şaşırıyorum.

Düşünün, Popcorn Lung’tan korkarak e-sigaraya geçmeyen, ama sigara içmeye devam edenler var. (Bu çok nadir bir hastalık ve e-sigara kullandığı için bu hastalığa yakalanan kimse yok. Dahası buna sebep olduğu iddia edilen Diasetil, sigarada kat be kat fazla var.) Adamlar bu hastalıktan korkuyor ve sigara içmeye devam ediyor. Düşünebiliyormusunuz? Akciğer kanseri ne olacak peki? %80 i sigaradan olduğu kanıtlanmış ve senede 1.6 milyon kişi öldürüyor?

İkna etmeye çabaladığımız insanlardan sürekli itirazlar geliyor. Hatta sigarayı elektronik sigara yardımıyla bırakmış olan insanlarda bile bir hassaslık var. Tellerin gaz salınımını inceliyorlar. Yahu sigara içiyordunuz siz. Ne ara hayatınıza bu kadar değer vermeye başladınız?  En iyisi bu itirazları derleyip toplamak. İtirazı olanlar kaynak araştırmasına giderler.

Neden geçeyim ki e-sigaraya? O daha da kötüymüş?

Artık e-sigaralar üstüne pek çok araştırmalar yapıldı ve tüm çıkan sonuçlar, bir kaç sene önce ingiliz sağlık kuruluşu Royal Collage of health’in verdiği “Sigaradan %95 daha zararsız” sonucunu destekliyor.

Sigara içerisinde kötü olan iki içerik var. Katran ve karbonmonoksit. Elektronik sigarada ikisi de yok.

Ama gazeteler ve televizyon bunun sigara içmekten daha zararlı olduğunu söylüyor?

Maalesef medya yakaladığı konunun üstüne atlıyor genelde. Bazıları kasten bazıları ise araştırmadan yapılan kopyala yapıştır haberler. Bazı araştırmalar da konuyu saptırmaya çalışan ilkel demagojilerden öteye geçemiyor. Bir araştırma beni güldürmüştü. Sigara içilen bir odada havada asılı partiküller, e-sigara buharından kalan partiküller ve normal havadaki partikülleri incelemişlerdi. Hani sigara içilen odadan az ama hiç bir şey içilmeyen odadan fazla çıkacak diye. Sonuçta normal odada e sigaralı odadan daha fazla partikül çıkmıştı.

E-sigara kesinlikle sigaradan çok daha sağlıklıdır. Merak edenler youtube’da BBC’nin elektronik sigara incelemesini seyredebilir, İngilizce bilenler  Public Health England  Web sitesine bakabilirler.

Bazı haberler medyada başlık yapabilecek iddiada oluyor ama okuyorsunuz sadece olabilir, yapabilir hiç bir bilimsel çalışma ya da deney sonucu yok. Adamın biri öyle demiş. İnanç sorgulamıyorum ama dünya düzdür diyen var yahu? Siz en iyisi güvenilir kaynaklara bakın.

Peki neden ısrarla yazıyorlar/tartışıyorlar?

Bence, öncelikle insanların bir önyargısı var. Sigara ile ilgili her şeye karşılar.

Elektronik sigaralar sigara içmenin takliti gibi olduğundan bunun sonuçlarının da sigaraya benzeyeceğini düşünüyorlar.

Yine aynı ön yargıyla içinize çektiğiniz buhar da olsa, duman da olsa dışarıdan ciğerlerinize gönderdiğiniz yabancı maddedir ve sizin için zararlıdır. Genelde insanlar sigaradaki zararı nikotinden bilirler. Değildir. Zararlı olan katran ve karbonmonoksittir.

Ama e-sigaranın içinde ne var bilmiyoruz ki!

Aslında biliyoruz. İçinde normal sigara ile kıyaslanamayacak kadar az malzeme var ve bu malzemeler uzun süredir insan sağlığına zararlı bir etkisi olmaksızın kullanılıyor. Yeni ya da bilinmeyen bir içerik yok. Hatta bu maddeler sigarada da var sigaranın kurumasını engellemek ve aroma katmak için kullanılıyor. Şu var ki sigarada yanıyor bu maddeler. E-sigarada ise buharlaşıyor.

Peki formaldehit varmış e-sigarada ona ne diyorsunuz?

Bu haber de, çok yüksek sıcaklıklarda ısıtılmış e-sigaralardan çıkmış bir haberdi. O kadar yüksekti ki ısı, likitin yapısı bozulmuştu. Normalde kullanılan hiç bir e-sigarada bu ısılara yaklaşılmaz bile. Ancak likit biter de siz nefes çekerseniz (Dry hit denir) o tadla karşılaşırsınız ve iğrençtir. Kimse bu tada tahammül edemez. Kimse o ısılarda kullanmaz. Suratınızı da asmayın sigara dumanında gözünüzü yakan madde formaldehit. Her nefeste aldığınız bu maddeyi e-sigarada bir tek likit biterse alma şansınız var. Biraz dikkat edin canım…

Bu çalışma uzun süredir yalanlanmış ve bilimsel değeri olmadığı tespit edilmiş bir araştırma ama işte okuyan inanıyor. Ve sigaraya dönerek kendilerine daha büyük zararlar veriyor.

Sadece bu değil ki, Popcorn lung hastalığına sebep oluyormuş e-sigara?

Evet bu da medyanın şişirerek gerçeği saptırdığı haberlerden biri. Diasetil bir aroma. Gıda endüstrisinde patlamış mısır gibi ürünlere tereyağı tadı vermek için kullanılıyor.

Bir çalışmaya göre Popcorn lung (bronchiolitis obliterans) bir patlamış mısır fabrikasında çalışan 8 kişide, aşırı maruz kaldıkları için bu hastalığın görüldüğü tespit edilmiş. (Hastalığın adı o yüzden popcorn lung) İyi de fabrikada 700 kişi (yanlış hatırlamıyorsam) var onlar niye yakalanmamış bu konuda açıklama yok. Ancak bu haber yayılınca e-sigarada da bu tehlike var algısı yapılıyor.

Bazı e-sigara likitlerinde bulunuyordu diasetil. Ama elektronik sigara buharındaki diasetil, sigara dumanındaki diasetilden 100 kat (Aslında 75 kat ile 450 kat) daha az ve ancak bu fazlalıkla bile, şu ana kadar sigara içimi ile popcorn lung hastalığı hiç bir biçimde ilişkilendirilemedi. (Kaynak: Paul Aveyard- Professor of Behavioural Medicine, Oxford University, UK ( for Tobacco and Alcohol Studies).

Bu arada likitlerde diasetil kullanılmıyor artık. Yine de sağda solda kaldıysa bile, likitlerinizi güvenilir kaynaklardan alırsanız az da olsa bu tehlikeye de maruz kalmazsınız.

Dahası var! bazı araştırmalarda kalbiniz için kötüdür deniliyor. Bu da mı palavra?

Bu araştırma da nikotinin kan basıncına ve aort  (ana atardamar) sertleşmesine geçici olarak etki ettiğinin söylendiği araştırma.

Öncelikle sigarada zararlı olan nikotin değil katran ve karbonmonoksit. Ve e-sigaraya zarar diye atfedilen bu araştırmalar sigara için de geçerli. Tabii onu içmeyin sigara için demiyor adamlar ben e-sigara yerine, kalbime dokunur diyerek e-sigaraya başlamayan sigara içmeye devam edenler için söylüyorum bunu. Kahvenin de  bu etkisi var. Ve kahvenin etkisi daha uzun sürüyor. Buna yol açan diğer sebepler de futbol maçı izlemek ve spor yapmak. Her gün yaşadığımız şeyler yani.

Aslında sadece işlerine gelen kısmı kullandıkları için amacı da şaşmış durumda bu araştırmanın.  Aynı araştırma e-sigara ile sigaradan daha az nikotin alındığını da göz önüne seriyor. 5 dakikalık sigaraya eşit nikotin almak için 30 dakika e-sigara kullanmak gerekir de diyor o çalışmada.

Ve sigara içmek kalp hızınızı artırıp sizi daha ciddi kalp rahatsızlıklarına götürebilir. E sigara ile kalbiniz, sigaradakinden çok daha az yüke maruz kalır.

Bu çalışmadaki gerçek sonuçlar, medyanın, kalbinize zararlı palavrasını karalamakla kalmıyor, sigara içmektense e-sigara kullanmanın daha sağlıklı olduğunu bildiriyor.

Aslını ararsan e-sigaraya geçersem hala tiryaki olacağım ve sigara içmiyorum ama e-sigara içiyorum olacak.

Lütfen birbirine karıştırmayalım ve ayrı ayrı bakalım olaya.

Öncelikle evet başlangıçta hala nikotin bağımlısı olacaksınız. Bu hangi tedaviyi seçseniz geçerli. Nikotin bantı nikotin sakızı hepsi. Ancak e-sigaradaki bağımlılık sigaranınki kadar kötü değil ve anlatılanlara göre bırakması daha kolay. Bu biçimde hepsini bırakan insanlar tanıdım.

Bazı insanlar da devam etmeyi tercih ediyor ki sigara kadar zararlı olmadığından büyük bir sakıncası yok.

İkinci konu için de, eğer e-sigaraya geçerseniz  hala sigara içiyor olmayacaksınız. Bir kere ne kadar benzeşirse benzeşsin çıkardığınız duman değil buhar. Görüntü aynı ama içerik nedir ona bakmak lazım. Duman insanları hasta edip öldürüyor bu buharda ise sadece nikotin var. Ve sigaradaki düşman nikotin değil Katran ve karbonmonoksit. Durmadan tekrarlıyorum ama bu yanlış algıdan kurtulmamızın başka yolu yok.

Biraz aptal gibi görünmem mi o cihazlarla?

Eminim sigaranın çıktığı ilk dönemlerde sigara içenler de aynı şekilde hissetmişlerdir. Bu arada dünya bir tarafa ülkemizde de e-sigara kullanan sayısı her gün artıyor. Bir etrafınıza bakınırsanız görünmeye başladıklarını farkedeceksiniz ve hiç te  komik değil. Hatta giderek normalleşiyor bile.

Yani diyorsun ki e-sigara sigara içmekten daha iyi. Ama hakkında hala çok şey bilmiyoruz değil mi?

Aslında çok şey biliyoruz. Sigaraya nazaran çok az madde var (Yanmamış sigarada ortalama 400 madde var) Bu maddeler uzun süredir bilinip kullanılan maddeler. Örneğin Bitkisel gliserin hem nem tutma hem de bazı kek vs gibi yiyeceklere tatlıymış hissini veren bir madde. Propilen glikol hastanelerde dezenfektan olarak kullanılıyor ve astım cihazlarında taşıyıcı olarak kullanılıyor. Aromalar da bildiğiniz gıda (Su bazlı) aroması. Başka bir şey yok.

Tamam. Lehte bir sürü araştırma var. Ama uzun sürede ne olacağını bilmiyoruz değil mi? Neticede “Sigara zararlıdır” demek için yüzyıllar geçmiş. 

Bir bakıma doğru bu. Bu kombinasyonun ileride ne gibi etkileri olabilir pek bilinmiyor. Ama bu maddeler çok yakınen tanınan ve kullanılan maddeler oldukları için bilim adamları gelecekte olabilecek olumsuz bir etkiye çok düşük bir şans veriyor. Şunu da belirteyim %95 daha zararsızdır denilen bildiride, %5 zararlı olabilecek bir şey tespit edilmemiş. Risk diye eklenmiş o %5.

Tabii ilim de çok ileri bir aşamada sigaranın ilk ortaya çıktığı 16. YY a nazaran.

Sigara azaltma ve zararları indirgeme uzmanları hemen üstüne atlayıp sonuçlara varmıyorlar. Daha tedbirliler çünkü ünleri söz konusu. Çok inceleyip çok dikkatli açıklamalar yapabiliyorlar ancak ve yukarıda dediğim gibi %100 zararsızdır demiyor, %5lik bir pay bırakıyorlar. Ki bu benim açımdan yeterli.

Sigaranın tek alternatifi e-sigara değil sanırım. Tütün buharlaştırıcı sitemler kullansam mesela IQOS?

Bu yeni bir buluş ve ne kadar güvenilir olduğu konusunda deneyleri bekliyoruz.

Henüz güvenilir bir veri bolluğu yok elimizde görünüşe göre sigaradan daha az zararlı ama e-sigara kadar olduğunu düşünmüyorum doğrusu. Ve çağrışım da kötü bana sorarsanız. Bu yüzden sigarayı bırakmak isteyenlere güvenilir olarak sunulmuyor IQOS bekliyoruz.

Arkadaşımın cihazından bir deneme yaptım ve çok öksürdüm bir daha da denemedim

Evet ilk nefeslerde insanlar öksürüyor. Hatırlıyorsanız eğer sigarada da böyle olmuştu.

Öksürtüyor çünkü alıştığınız şeyden biraz farklı bu. Sigara dumanının aynısı değil şüphesiz ki.

Genelde değişik içine çekme metotlarını deneyerek bir kaç günlük bir alışma çalışması yapmalarını öneriyorum yeni başlayanlara. Önemli olan kararlı olmak size uygun cihaz, size uygun nikotin seviyesi, size uygun güç hep öğreneceğiniz konular. Çok iyi araştırmalar yaparak geçmeli e-sigaraya.

Bir de e-sigaraya başladıktan sonra bazı şeyler oluyor ve insanlar bunun sebebi e-sigara zannediyorlar. Aslında sigarayı bırakmanın yan etkileri onlar. Biraz sabredin sonunda sigaradan kurtulacaksınız.

Arkadaşım e-sigarayı emzik gibi kullanıyor elinden bırakmıyor. Sigara içerken böyle değildi. Bu nedendir acaba?

E-sigaranın sağladığı nikotinin beyne ulaşma hızı, sigaradaki nikotinin hızından yavaş. Bu yüzden çoğu insan o açlığı doyurmak için daha fazla puf çekmeye ihtiyaç duyuyor. Bu o kadar önemli bir problem değil. zamanla alışıyor ve kendi seviyenizi buluyorsunuz.

Biraz daha fazla nikotinli likitlere yönelmekte fayda var. Forumlarda size ihtiyacınız olan nikotin seviyesini bulmakta yardımcı olacaklardır.

Nikotin seviyesinden korkmayın ve sigara ile karşılaştırmayın. Elektronik sigaradan aldığınız nikotin bir müddet sonra fazla gelmeye başlıyor. ve azaltıyorsunuz kendiliğinden  geçiyor da  nikotin problem olmaktan çıkıyor. Ben 24 mg/ml ile başlamıştım şimdi 3 mg/ml kullanıyorum. Çoğu insanda bu böyle sırf hoşuna gittiği için devam eden nikotinsiz likit içen kullanıcı sayısı çok fazla.